Formalności niezbędne do zarejestrowania dziecka
Kiedy rodzi się zdrowe dziecko, rodzice zwykle w szpitalu dostają kartkę z informacjami jakie dokumenty są potrzebne do zarejestrowania dziecka w USC. Rodzicom w sytuacji straty nikt nie udziela potrzebnych wskazówek, zaś wszystkie formalności jakie muszą załatwić są dla nich przyczyną dodatkowego bólu. Poniżej zebrane zostały informacje dotyczące dokumentów wymaganych do rejestracji w USC:
Aby sporządzić akt urodzenia należy przedłożyć dowody osobiste oraz skrócony odpis aktu małżeństwa. Jeśli matka jest panną, przedkłada swój odpis aktu urodzenia, rozwiedziona – odpis aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie lub sentencję wyroku rozwodowego, wdowa powinna mieć przy sobie odpis aktu zgonu małżonka.
Trzy pierwsze odpisy aktu urodzenia wydawane są bezpłatnie, opłata za wniosek o ich wydanie wynosi 5 zł.
Dla uznania dziecka pozamałżeńskiego potrzebna jest obecność obojga rodziców. Obecność obojga rodziców jest również konieczna w przypadku wnioskowania o zameldowanie dziecka w miejscu zamieszkania ojca, wówczas gdy rodzice są zameldowani pod różnymi adresami.
Z praktyki:
Po śmierci dziecka nie można uznać ojcostwa nawet wtedy, gdy ojciec dziecka tego chce. Jeśli mama nie ma rozwodu (np. jest w separacji) dziecko automatycznie dostaje nazwisko jej męża, nawet jeśli wraz z ojcem dziecka chcą nadać mu jego nazwisko.
Z listu mamy po stracie:
Mój synek żył 2 godziny, ponieważ nie mamy ślubu, poszliśmy po wyjściu ze szpitala do urzędu i okazało się że mój syn nie moze mieć ojca, ponieważ nasze prawo nie uwzględnia tego że domniemany ojciec przyjdzie i tego chce. Myślę że wiele osób nie wie (ja nie wiedziałam) że w trakcie ciąży można uznać ojcostwo przed urzędnikiem Stanu Cywilnego. Ja wraz z partnerem złożyliśmy sprawę do sądu i czekamy na odpowiedź. Na akcie urodzenia i zgonu nasz synek ma nazwisko mojego pierwszego męża, a w miejscu danych ojca powstał sztuczny twór nazwisko mojego pierwszego męża zaś imię prawdziwego ojca, bo to można wpisać. Dlaczego można wpisać imię ojca, a nazwisko nie? Dlaczego kobieta musi udokumentować swój stan cywilny? Dlaczego w przypadku zbyt szybkiej śmierci dziecka biologiczny ojciec jeżeli tego chce - nie może być nim prawnie?
Wydaje się, że w chwili obecnej brak jest spójnych procedur dotyczących postępowania w sytuacji narodzin martwego dziecka bądź dziecka zmarłego wkrótce po porodzie. W przypadku gdy rodzice nie chcą dziecka pochować w jednych szpitalach mogą pozostawić ciało dziecka bez żadnych dodatkowych formalności, w innych muszą dziecko zarejestrować w USC oraz niekiedy napisać podanie do szpitala o pozostawienie ciała dziecka w szpitalu. Podobnie jest w sytuacji gdy rodzice chcą zabrać ciało dziecka urodzonego przed 22 tc. W jednych szpitalach zostanie ono wydane bez problemów, w innych trzeba wręcz stoczyć walkę o prawo do pochowania dziecka.
Podstawy prawne wydania ciała dziecka:
Ustawa z dn. 29 września 1986 r. (Prawo o aktach stanu cywilnego Dz. U. Nr 36, poz. 180 ze zm.) w art. 38 ust. 2 wyraźnie stanowi, że „jeśli dziecko urodziło się martwe, zgłoszenie takiego zdarzenia powinno nastąpić w ciągu 3 dni. W takim wypadku sporządza się akt urodzenia z adnotacją w rubryce „Uwagi” że dziecko urodziło się martwe, aktu zgonu nie sporządza się.”
ŻADEN przepis w/w ustawy nie wprowadza ograniczenia, że zgłoszenie urodzenia dziecka, a tym samym wydanie aktu urodzenia martwo urodzonego dziecka nie dotyczy dzieci poniżej 500 g. lub gdy ciąża trwała krócej niż 22 tyg. To oznacza, że nawet jeśli poród nastąpił przed 22 tc, zaś rodzice chcą pochować dziecko, szpital także jest zobowiązany do wystawienia aktu urodzenia, bez
względu na wagę dziecka.
W przypadku rejestracji dziecka zmarłego przed narodzinami rodzice w szpitalu dostają wypis z aktu urodzin dziecka z adnotacją o zgonie, z którym następnie należy pojechać do USC. Tam najpierw należy zarejestrować narodziny dziecka gdzie wpisywana jest od razu adnotacja o zgonie, natomiast jeśli dziecko żyło choćby kilka minut to po sporządzeniu aktu urodzenia następnie (często w innym pokoju) należy sporządzić akt zgonu. W akcie zgonu w rubryce „stan cywilny” wpisywane jest zwykle „kawaler” lub „panna” choć są urzędy wpisujące w tym miejscu po prostu „dziecko” – co mi osobiście wydaje się właściwsze.
Akt urodzenia/zgonu jest potrzebny następnie do przygotowania pogrzebu oraz w ZUS-ie do wypłaty połowy zasiłku macierzyńskiego, niekiedy jest on też potrzebny do przedstawienia pracodawcy.
Zdarza się, iż rodzice nie mają przygotowanego imienia dla zmarłego dziecka. W takich sytuacjach często dzieciom nadaje się imiona Adam lub Ewa, innym wyjściem jest nadanie dziecku imienia jednego z rodziców.
Zebrała: Anna Olej - stan prawny na rok 2006